بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در 14 توده بومی گاودانه (Vicia ervillia) در شرایط آبی و دیم خرم آباد

به منظور بررسی تنوع و ارتباط بین عملکرد و کیفیت علوفه، 14 توده بومی گاودانه از مناطق مختلف استان لرستان در دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات خرم آباد در سالهای 1384 و 1385 مورد مطالعه قرار گرفتند. عملکرد علوفه تر و خشک و برخی صفات کیفی شامل درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، درصد کربوهیدراتهای محلول در آب، درصد فیبرخام، درصد دیواره سلولی و درصد خاکستر  اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر محیط برای کلیه صفات معنی‌دار بود. در مقایسه میانگین دو محیط، نتایج نشاندهنده کمیت بیشتر علوفه در شرایط آبی و کیفیت بهتر آن در شرایط دیم بود. اثر ژنوتیپ برای عملکرد علوفه و درصد کربوهیدرات‌های محلول در آب معنی‌دار بود. توده های فهره الیگودرز با 4/65 درصد قابلیت هضم، نورآباد با 8/22 درصد پروتئین خام و سروند بروجرد با 6/19 کربوهیدارت محلول از کیفیت علوفه بهتری برخوردار بودند. رابطه بین عملکرد علوفه با کربوهیدرات‌های محلول منفی و با درصد فیبرخام مثبت و معنی‌دار بود. همبستگی بین قابلیت هضم و درصدADFو بین پروتئین خام با کربوهیدراتهای محلول منفی و معنی دار بود. در نمودار دو بعدی شاخص‌های خشکی، توده‌های حساس و مقاوم به خشکی از هم متمایز شدند. فهره (الیگودرز)، کوهدشت، مله‌خان (نورآباد) و کهریز (خرم‌آباد) با عملکرد 2 الی 25/2 تن علوفه خشک در هکتار عملکرد بیشتری در دو محیط داشتند و برای کشت در مناطق نیمه خشک استان توصیه شدند و در بین آنها فهره (الیگودرز) و کهریز (خرم‌آباد) کیفیت علوفه بهتری داشتند. توده‌های مسعود آباد ازنا، زاغه خرم آباد و الشتر با عملکرد 77/1 لغایت 84/1 تن علوفه خشک در هکتار متحمل به خشکی شناخته شدند.